Er is vaak een grote kloof is tussen de gewenste en de ervaren situatie. Zodra je je bewust bent van die kloof, als individu, als team of organisatie, sta je voor een moeilijke opgave. Je wilt iets veranderen, je ziet ook dat het nodig is, maar de systemen werken tegen, en ook het klimaat is niet gunstig. En erger nog: omdat we zo weinig over waarden praten, ontbreekt ons de taal ervoor. We missen de woorden om te zeggen waar het echt om gaat. Wat kun je dan doen?

Veel van wat je doet in het onderwijs wordt bepaald door waarden die je altijd voelt maar die vrijwel nooit worden benoemd. Waarden zijn nauw verbonden met onze identiteit, met wie wij zijn, met onze diepste motieven. Zij zijn het diepste fundament van onze keuzes en van ons handelen. Maar ze liggen “onder de waterlijn”: ze zijn niet zichtbaar, tenzij we ze zichtbaar maken, ze worden niet benoemd, tenzij we ze benoemen. Ze lijken vanzelfsprekend, maar zijn dat helemaal niet. We denken dat anderen ze met ons delen, maar ook dat is vaak niet zo: anderen, die andere keuzes maken, doen dat vaak op grond van andere waarden.

In de praktijk wordt dit stuk van onze diepste drijfveren genegeerd. Misschien wel omdat het een lastig onderwerp is. Er wordt bijna alleen op uitvoeringsniveau over onderwijs gepraat. Toch voelen wij vaak dat er iets wordt overgeslagen, dat er iets niet klopt. Wanneer er weer eens nieuwe regels, systemen of normen worden ingevoerd, vragen wij ons vaak af: Is this all there is? Is dit kwaliteit? Is dit waarvoor ik in het onderwijs ben gegaan? Bij velen is hierop het antwoord NEE. Voor deze mensen is de Masterclass bedoeld.

De masterclass begint bij het ontdekken van je waarden. We kijken naar wat je echt belangrijk vindt, en hoe je dat kunt benoemen. Daarna gaan we in op hoe je er met anderen over in gesprek kunt gaan, en hoe je dat kunt vertalen naar de praktijk, zowel in je eigen handelen als in de vormgeving van je onderwijs.

Uitgebreid:

Wij onderzoeken eerst samen ieders persoonlijke waarden en wat die op persoonlijk niveau betekenen. Wij doen dit met behulp van het Schoolwaardenkompas (Zie www.schoolwaardenkompas.nl) en nog enkele andere hulpmiddelen. Het gaat niet alleen om het ontdekken van de waarden, maar ook om hoe je er woorden aan geeft. De taal van verschillende waardensystemen gebruikt vaak wel dezelfde woorden, maar geeft er een totaal andere betekenis aan. Wij geven handreikingen, een soort taalgids voor twee verschillende werelden. Dit is belangrijk want de taal bepaalt het denken.

Vervolgens gaan wij in op de consequenties van dit “kleur bekennen”: als je dit echt vindt en voelt, wat kun je er dan mee doen? Dat vertaalt zich naar

• Persoonlijk niveau
• Manier van leiding geven
• Anderen betrekken, voeren van het gesprek
• Doelen herbenoemen, verbreden
• Niveau van de organisatie: hoe bouwen wij onderwijs op dit fundament?
• Mogelijke logische vervolgstappen.

Het gaat telkens om een combinatie van denken en doen. Het doen richt zich op een verandering van concrete dingen zoals organisatie en curriculum, en het denken is nodig om te doorgronden wat je doet en waarom. Het lastige is namelijk dat de kwadranten zich niet alleen praktisch van elkaar onderscheiden, maar ook gevoelsmatig en in de taal, de gedachten en de onderliggende waarden. Alleen anders organiseren helpt dus niet, maar anders denken zonder anders te handelen werkt evenmin.

Voor wie?

Besturen, schoolleiders, leidinggevenden in onderwijsorganisaties, teams en professionals die plannen maken voor transformaties in hun scholen.

Het resultaat

Deze masterclass maakt dat je

• Duidelijk weet waar je voor staat en waarom ( en dus ook, waarvoor niet!)
• Daar duidelijk woorden aan kunt geven
• Beter kunt begrijpen waar anderen voor staan
• In staat bent hier de dialoog met anderen over aan te gaan
• Je niet meer hoeft te laten leiden door “hoe het nou eenmaal is”
• Een duidelijk beeld hebt van stappen die je kunt zetten om de praktijk dichter bij jouw waarden en die van je team te brengen

Voorbeelden van programma’s

De Masterclass wordt altijd op maat gemaakt, afgestemd op de samenstelling van de groep deelnemers en de behoefte van het team, de school of de onderwijsorganisatie.

De stappen kunnen op verschillende manieren in tijd worden uitgezet.

Hier 2 voorbeelden: 1 hele dag, voor een snelle oriëntatie, of een serie van 4 middagbijeenkomsten van ca. 2.5 uur, voor een afwisseling tussen theorie en toepassen.

Andere vormen zijn natuurlijk ook mogelijk.

Programma voor één hele dag:

9.30 Introductie

9.45 Waarden en hun betekenis

10.15 Q&A

10.30 Invullen Schoolwaardenkompas + resultaten: waar sta ik (i.g.v. team: waar staan wij)

11.00 Pauze

11.15 Wat betekent dat en hoe verhoudt zich dat tot mijn huidige praktijk?

11.45 Dit concreet maken m.b.t.

• persoonlijk niveau, manier van leiding geven, anderen betrekken, de dialoog

12.30 Lunch

13.30 Vervolg concreet maken:

• Doelen herbenoemen, verbreden; mogelijke logische vervolgstappen.

14.30 Verdieping

• De zwakte van de sterkte benoemen: wat is de zwakte? Hoe ga je daarmee om? (als je B doet, doe je A niet!)
• Cases en voorbeelden van good practice

15.00 Pauze

15.15 Hoe gaan wij van A naar B? Wat hebben we nog meer nodig?

16.30 Afsluiting

 

Programma voor 4 dagdelen:

Dagdeel 1

• Waarden en hun betekenis
• Invullen SWK
• Eerste duiding
• Denk/ doe-opdracht (huiswerk)

Dagdeel 2

• Diepere duiding n.a.v. opdracht
• De zwakte van de sterkte benoemen: wat is de zwakte? Hoe ga je daarmee om? (als je B doet, doe je A niet!)
• Wat betekent dit voor mijn eigen handelen en leiderschap
• Hoe deel ik dit, + eigen opdracht: anderen betrekken (huiswerk)

Dagdeel 3

• Resultaten van het delen met anderen/ eigen opdracht
• Consequenties: wat ga ik/ gaan wij doen en veranderen
• Wat is daar nog meer voor nodig

Dagdeel 4

• Terugkoppeling van het voorafgaande: waar staan we nu, wat werkt, wat werkt niet, kloppen de waarden nog en klopt de vertaling naar de praktijk?
• Verdieping/ cases bespreken
• Vervolgplannen