Visie

Er is een oud Noors verhaal van een jongen die de wijde wereld in wil, en zijn knapzak aan het inpakken is. Zijn moeder wil hem van alles meegeven zodat het hem aan niets zal ontbreken, maar zijn grootmoeder zegt: nee, neem niet teveel, want dan heb je geen plaats meer over voor alles wat je onderweg nog vindt. Neem wat brood voor de eerste dagen, maar niet voor een maand, het wordt toch oud. Neem lucifers mee, maar geen brandhout; neem een kurkentrekker maar geen flessen, die zijn zwaar. Alleen als je knapzak niet te vol is, sta je open voor al het goede wat de wereld je te bieden heeft.

Dit verhaal is mij bijgebleven omdat het zo helder de keuzes weergeeft waarvoor je als opvoeder, ouder of leraar, staat. Wat wil je je kinderen meegeven? De moeder handelt hier uit zorg, de grootmoeder uit vertrouwen. Niet omdat zij naïef is, maar omdat ze weet dat zij de jongen niet zijn hele leven zal kunnen blijven verzorgen, en hem ook niet genoeg mee kan geven voor zijn hele leven. Het vertrouwen dat zij hem meegeeft, zal zijn belangrijkste hulpbron zijn. Wel lucifers, geen hout. Dat vind je onderweg, het bos ligt er vol mee. Je moet, natuurlijk, wel weten hoe je vuur maakt.

Veel van de echte vragen in onderwijs en opvoeding gaan hierover: de vraag is niet of we van de kinderen houden, maar op welke manier wij hen vertrouwen kunnen geven en dus kunnen loslaten.

Er altijd is een spanningsveld tussen de graagte waarmee wij leerlingen dingen willen meegeven, en het feit dat alles wat je te hard opdringt zijn waarde verliest, al is het in onze ogen goud. Waar leerlingen ongemotiveerd lijken voor ons vak, is onze intuïtieve reactie, namelijk harder trekken of duwen, vaak contraproductief. Soms lijkt het wel even te werken, maar de motivatie wordt toch telkens minder.

Ik geloof dat mensen, elk apart en ook onderling, boven alles gebaat zijn bij begrip en vertrouwen.

Voor mij zijn begrip en vertrouwen onlosmakelijk verbonden met het vermogen zich in anderen te verplaatsen en vanuit veel perspectieven naar de wereld te kijken.

Ik denk dat begrip en vertrouwen het meest en het best kunnen worden meegegeven in opvoeding en onderwijs.

Ik ben ervan overtuigd dat deze dingen niet zozeer worden overgedragen door wat mensen geleerd wordt, maar vooral door hoe dat gebeurt: met begrip en vertrouwen. Tenslotte is het de wereld die wij aan hen overdragen.