Werkdruk

Werkdruk is zelden alleen het gevolg van teveel uren werk, en bijna altijd van wat voor werk je moet doen in die uren, en onder welke omstandigheden.

Ervaar je het werk als zinvol? Wordt het resultaat gezien? Worden jouw inspanningen gewaardeerd? Krijg je regelmatig iets af waar jij en anderen echt tevreden over kunnen zijn? Kun je meestal doen wat de bedoeling was? Haal je er vaak voldoening uit?

Dan is de kans klein dat je over  “werkdruk” zult praten, zelfs als je er meer uren in moet steken dan gepland. Dit zijn de positieve motivatoren.

Maar als je je voelt als Sisyphus, die, alleen en ongezien, eindeloos een grote kei naar de top van een berg moet rollen die hem uiteindelijk telkens ontglipt en weer naar beneden dendert, ja, dan heb je het wel over werkdruk, en terecht.

De mythe van Sisyphus vermeldt niet hoeveel uren zijn normjaartaak precies inhield, maar we kunnen gerust vaststellen dat elk uur van zulk werk er één teveel is.

Heel vaak wordt werkdruk gezien als een technisch of organisatorisch probleem. Sisyphus weet zelf niet waarom hij werkdruk ervaart en zoekt het in oplossingen van de huidige situatie. Er wordt gefocust op het wegnemen van belemmeringen, op organisatie, op tijd, op randvoorwaarden.

Maar geef Sisyphus betere werkhandschoenen, maak de steen ronder, asfalteer de helling, geef hem betere koffie en meer uren: het blijft Sisyfusarbeid, en hij blijft de werkdruk voelen. Geef hem een cursus timemanagement en hij moet naast het rollen van de steen ook nog tijdschrijven. Om aan het eind te horen dat hij het al die tijd verkeerd heeft gedaan en dat het veel efficiënter kan. Minder werkdruk? Nee, juist meer!

Wat helpt is niet de technische oplossing maar de fundamentele. De voorwaarden  noemde ik hierboven: zinvol werk, waardering, verbinding met anderen, echte resultaten, autonomie, trots. Dat zijn de dingen die maken dat mensen graag en met energie werken. Alle technische oplossingen om Sisyphuswerk te verlichten veranderen er niets aan dat het Sisyphuswerk is en blijft, en dus ook zo wordt ervaren.

Het is een valkuil om te denken dat je werkdruk kunt “wegmanagen” door beter te organiseren: je steekt energie in non-oplossingen. Als een motor niet draait omdat de benzine op is, helpt het ook niet om er betere bougies in te zetten. Dan is bijtanken de enige echte oplossing. Misschien een lastige stap, maar als je het eenmaal doet, zie je hoe simpel het is en hoe goed het werkt:

• Praat vaak over de bedoeling en de zin van het werk
• Laat de bedoeling leidend zijn, niet het systeem (dit is het moeilijkste stukje!)
• Geef ruimte voor eigen invulling
• Geef waardering
• Laat samenwerken
• Zie de persoon (echt!)
• Vier de successen

Als Sisyphus weet waarom die steen de heuvel op moet, als hij zelf kan kiezen hoe hij het doet, als hij waardering krijgt en steun, dan ervaart hij wel druk werk, maar geen werkdruk meer.